«Бисмиллагь»

Ца ппурттуву даврия увкIсса буттал Салимлухьхьун буллуну бур «ОьрчIан исламрал диндалия» тIисса лу. Ислам тIурчан му чIумал ивкIун ур хъунама уссил телефондалий тIуркIурдай уклай.
– Цахъис хIаллайсса дукьача телефон, ургу на ци лавсун увкIун урив, – увкуну бур буттал Салимлухь. Арсналгу къачча-къаччайнма луттирах ягу бивтуну, цIунилгу телефонналувун увххун ур. Буттал, ялагу СалимлучIан гъан хьуну увкуну бур:
– Салим, на лавсун увкIмур цIанакул вил канихьмунияр агьамссар. ТIитIача, ххал бува цукунсса ци лу лавсун бурив на винма. Буттал кьянкьа-кьурчIину бувсса амрулия нигьа увсун, Салимлул телефонгу тиннай дирхьуну, лу канил бувгьуну бур.
«Бисмиллагь» – ва мукъуя байбивхьуну бур лу. Гихунмай ккалаккини чивчуну бивкIун бур гьарца даврил дайдихьу дувайни, хаснува дукралух щяикIайхту чара бакъа «Бисмиллагь» учин аьркинссар тIий. Микку Салимлун дакIнин багьну бур, цанма «Бисмиллагь» учин ччя-ччяни хъама битлай бивкIшиву. Луттираву чивчуну бивкIун бур, «Бисмиллагь» къакуну канакисса дукралувух щяйтIан хIала буххайшиву. Луттираву ккарксса, къусух ккурч канакисса оьрчIал кIичIулувун щяйтIаннул урисса кару ликIлай дукра канакисса суратрая Салимлул дакI оьзлай диркIун дур. Му чIумал къатлувун увххусса буттал, цIувххуну бур луттираву бувккумуния. Асрнал буттан ккаккан дурну дур луттираву цанма тIааьн бакъасса асар биян бувсса сурат. Буттал увкуну бур:
– Жунма дукра дукан щябикIайни «Бисмиллагь» учин хъама бивтутари щяйтIан буссар лултту рургьуну буруглай. ЩяйтIан буссар супралул лагма гьанай, цуманан «Бисмиллагь» учин хъама бивтун бурив ххал бувну, мунал дукралувун хIала буххан яру ливчуну. ЩяйтIаннул дукрагу мури. ЩяйтIан буччин буллан къаччиманан «Бисмиллагь» учин хъама битан къабучIиссар.
– Буттай, ттун ца-цал нава дукра канакини «Бисмиллагь» увкурвав, къаувкурвав тIий дакIнийн багьлан къабикIай. Ца-цалгу дукра дукан гъирарай щяивкIун уна ттувува нава пикрилийну «Бисмиллагь» учара.
– Ттул арс, пикрилийну учаву къагьассар. Улуча винмагу, щяйтIаннунгу баянну. Агана дукра канай айишиннин «Бисмиллагь» учин хъама бивтун бухьурчан, бусанна Идавсил ﷺ заманнай хьусса иширая: «МухIаммад Идавс ﷺ хIаласса супралух щяивкIсса ца инсаннал дукра дуканцIа «Бисмиллагь» къаувкуну бур. Махъва-махъ ливчIусса ца хъис зумув лавсун махъ мунал увкуну бур: «Бисмиллагьи аввалягьи ва ахирагьи» («Аллагьнал цIания байбихьулийгу, байлитIулийгу») куну. Му чIумал, Идавсил ﷺ пишгу куну, увкуну бур: «БакIрая ччаннайн бияннин щайтIан вищал буссия дукра канай, ина Аллагьнал ﷻ цIа зумух ласайхту, мунил цила лякьлувун ларгмур махъуннай руртIунни». (Абу Давуд, Ан-Насаи)
– Ттул арс, дакIний бити гьарица даврил дайдихьулий «Бисмиллагь» учин аьркиншиву. ХIасил, инава дукра канай айишайни хIарачат булува Аллагь ﷻ хъама къаитан ва мунал цIа кIицI лаган. Утти тIурчан, Салим, ачу жунма ниттил тIивтIусса супралухун. Салим буттащал лавгун ур супралухун.
– Уттирив ттун тачIав хъама къабитанссар щяйтIант лихъан бувайсса, дукра канан айишайни учайсса, яла агьаммур махъ учаван, – пикрирдай ивкIун ур Салим.
АЬЙШАТ ЮСУПОВА